TUSAŞ Motor Sanayii AŞ (TEI), insansız hava araçlarına (İHA) güç vermek için geliştirilen Türkiye’nin birinci turbodizel havacılık motoru PD170’ten 5 kilogram daha hafif ve 55 beygir daha güçlü PD222ST motorunu Havacılık, Uzay ve Teknoloji Şenliği TEKNOFEST’te sergiledi.

TEI Genel Müdürü ve İdare Şurası Lideri Prof. Dr. Mahmut Faruk Akşit, PD170’in Anka-S’in muhtaçlığı için geliştirildiğini söyledi.

25 BİN FEET CİVARINDA ÇALIŞABİLECEK

Birinci Anka’nın 155 beygirlik ithal bir motorla uçtuğunu ve tedarikte birtakım dertler yaşandığını anlatan Akşit, bunun üzerine PD170 çalışmasına başladıklarını tabir etti.

Türk mühendislerinin tasarımı, teknisyenlerinin üretimiyle dünyanın kendi sınıfında en yüksek irtifaya sahip, en az yakıt harcayan motorunu, 40 bin feete kadar rahatlıkla çalışabilir formda geliştirdiklerini vurgulayan Akşit, rakip eserlerin ekseriyetle 25 bin feet civarında çalışabilecek formda tasarlandığına işaret etti.

“İSTEDİĞİ DURUMDAN İSTEDİĞİ FORMDA VURACAK HALE GELECEK”

Ana motor yapısını geliştirdikten sonra bu motorun ana karkasını birebir tutarak öbür muhtaçlıklar için türev motorlar üretmeye başladıklarını belirten Akşit, birinci kere sergiledikleri PD222ST’ye ait şu bilgileri verdi:

“Bu biçimde PD222ST’yi geliştirdik. Bunun da değişik versiyonları olacak. ST, single turbo manasında. Tek turbolu versiyonu. PD170’te 170 beygiri çift turboyla elde etmiştik fakat oradaki asıl amaç irtifa gücüydü. Gelecekte savaşlar insansız araçlar, tahminen İHA’lar ortasında olacak ki dünyanın değişik yerlerinde olmaya başladı. İHA’ların it dalaşından bahsediyoruz. İrtifadaki gücü yüksek olan daha atak, çevik, hareket kabiliyeti çok daha yüksek, karşısındaki İHA’nın önünde ardında çok rahat dolaşıp, istediği durumdan istediği biçimde vuracak hale gelecek. Çok önemli bir avantaj sağlıyor.

YÜKSEK KALKIŞ GÜCÜNE NAZARAN ÖZEL TASARLANDI

Çift turbolu olması bütün bunları sağladı lakin birtakım uygulamalar için de irtifadan fazla kalkış gücü değerli. Bayraktar TB3’lerle TCG Anadolu gemimizden, kısa bir pisten yüklü vaziyette kalkmak istiyoruz. Burada da kalkış gücü çok kıymetli, bu motorumuz yüksek kalkış gücüne nazaran özel tasarlandı. Gücü 55 beygir artırıldı, 170’den 225’e çıkardık. Tekrar yüksek irtifa yeteneği var, lakin yüksek irtifada ürettiği güç PD170 kadar değil. 35-40 bin feetlere çıktığınızda gücü daha az oluyor.”

60’DAN FAZLA PD170 ÜRETİLDİ

Prof. Dr. Akşit, geliştirme çalışmaları yanında PD170’in seri üretimine devam ettiklerini belirterek, “Toplamda ürettiğimiz motor 60’ı geçti. Önemli bir kısmını birinci ana müşterimiz TUSAŞ’a teslim ettik, Baykar’a birkaç tane teslim ettik, bunun bir kısmı Bayraktar TB3 çalışmalarında kullanılmak üzere bir kısmı da Akıncı’nın C versiyonunda kullanılmak üzere. Ayrıyeten Aksungur’da kullanılıyor birebir motorumuz. Adetleri artarak seri imalat sayıları yükseliyor, şu anda da birkaç 100 adet için pazarlık yapıyoruz.” dedi.

GELİŞMİŞ MOTORA KOLAY KOLAY GEÇİLEBİLECEK

TEKNOFEST’te PD222ST’nin birinci prototipini sergilediklerini tabir eden Akşit, motorun önemli testlere maruz kaldığını, olgunlaştırma süreçlerinin devam ettiğini söyledi.

Test müddetinin birkaç 100 saat civarında olduğuna işaret eden Akşit, PD170’deki test müddetlerinin ise 5 bin saati geçtiğine dikkati çekti.

Akşit, şunları kaydetti:

“Baz motoru bu kurallarda test ettiğimiz için PD222ST’yi bu kadar çok teste tabi tutmamız gerekmeyebilir ancak daha önemli bir test sürecine maruz kalacak. Bunun da seri imalata geçmesi için 1 yıllık bir sürece muhtaçlığı var. Önümüzdeki yıl içinde bunun da uçtuğunu ve seri imalata girdiğini duyurmayı hedefliyoruz. Hangi müşterimiz elini çabuk tutarsa bu motoru birinci o kullanacak. Rakip motorla çabucak hemen birebir yükte. Rakip motor 155 beygirken bu 225 beygir veriyor. Kalkış gücü, pist arası olarak büyük avantajlar sağlayacak. Bayraktar TB3 ve Akıncı C olabilir, artık Baykar hangisinde daha önde gidiyor bilmiyorum. Kullanıldığı araç sayısını maksimize etmek için PD170’le tıpkı arayüzle kullanılacak halde türev motorlar geliştiriyoruz. Entegrasyonda ufak tefek rötuşlar gerekiyor lakin PD170’de birinci uçuşunu yapıp sonra gelişmiş motor takılabilecek. Bu Aksungur, Akıncı, Anka, Bayraktar TB3’de yapabilir.”